Μουσική των τροβαδούρων

Δημήτρης Κούντουρας

Στο λατινικό βασίλειο της Θεσσαλονίκης μετά το 1204

Με την καταστροφική για το Βυζάντιο στρατιά της ∆΄ Σταυροφορίας έφτασαν στη Ρωµανία [σημ.:Τόσο στη ∆ύση όσο και στην Ανατολή εννοούσαν τη γη των Ρωµιών και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία] ορισµένοι Φράγκοι ποιητές. Ο τρουβέρος Κονόν ντε Μπετύν (Conon de Béthune), σηµαντικός Γάλλος ποιητής και συνθέτης, παρέµεινε στην Πόλη µετά την άλωση στις 13 Απριλίου του 1204 και υπήρξε υψηλόβαθµο στέλεχος της αυλής. Οι δύο Προβηγκιανοί τροβαδούροι Ραιµπώ ντε Βακέιρας (Raimbaut de Vaqueiras) και Ελίας Καϊρέλ (Elias Cairel) συνδέθηκαν µε το νεοσύστατο βασίλειο της Θεσσαλονίκης στην αυλή του Βονιφάτιου του Μοµφερρά. 

Στόχος του βιβλίου αυτού καθώς και του δίσκου ακτίνας που το συνοδεύει είναι η ανάδειξη των έργων τόσο του Ραιµπώ όσο και του Ελίας που σχετίζονται χρονικά και θεµατικά µε το βασίλειο της Θεσσαλονίκης, σε µια προσπάθεια προβολής του πολιτιστικού, πολιτικού και ιστορικού περιβάλλοντος της Φραγκοκρατίας στην περιοχή µετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στα έργα πολιτικού και ιστορικού περιεχοµένου, τα οποία αναδεικνύουν χαρακτηριστικές πτυχές και ιστορικά γεγονότα των πρώτων χρόνων του βασιλείου της Θεσσαλονίκης (1204-1208). Γεγονότα, µάλιστα, τα οποία διασταυρώνονται και από άλλες πηγές της εποχής.

Η ηχογράφηση της µουσικής των τροβαδούρων έγινε µε το ειδικευµένο στην παλαιά µουσική σύνολο Ex Silentio, µε το οποίο εδώ και δεκαπέντε χρόνια µελετάµε και αναβιώνουµε µουσική από τον 12ο µέχρι και τον 18ο αιώνα.

Τέλος, η σύνθετη αυτή έρευνα, που διαχέεται στα πεδία της ιστορίας, της φιλολογίας και της ποίησης, της µουσικολογίας και της παλαιογραφίας, αποτέλεσε µια σηµαντική πρόκληση για ένα ιδιαίτερο εγχείρηµα που, παρά την έλειψη πολλών πηγών, επιδιώκει να δώσει µια εικόνα της ιστορίας της Θεσσαλονίκης και κατ’ επέκταση της φραγκοκρατούµενης Ρωµανίας στα πρώτα χρόνια του 13ου αιώνα. Για τη βοήθεια σε θέµατα µετάφρασης και έκδοσης των κειµένων στα ελληνικά θα ήθελα να ευχαριστήσω θερµά τον Σταύρο ∆εληγιώργη, τη Λένια Ζαφειροπούλου και την Claudia Aquili, καθώς και το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήµες Αθηνών για την πολύτιµη υποστήριξη της υλοποίησης του έργου.

Δ.Κ.

Ο Δημήτρης Κούντουρας ειδικεύεται στην ερμηνεία και την ιστορία της μουσικής του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης καθώς και σε ιστορικά είδη φλάουτου. Σπούδασε μουσική στην Ουτρέχτη, στο Μιλάνο, στη Βιέννη και στο Τρόσινγκεν. Έχει δημοσιεύσει δοκίμια και μελέτες για την παλαιά μουσική κι έχει εμφανιστεί ως σολίστ σε συναυλίες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στην Ασία. Έχει την καλλιτεχνική διεύθυνση του συνόλου παλαιάς μουσικής Εx silentio και της σειράς συναυλιών «Παλαιά μουσική στον Άγιο Παύλο» ενώ έχει ηχογραφήσει για τις γερμανικές εταιρείες Carpe Diem, Talanton, Decca και MDG.

[→english]

Ex Silentio

Ex Silentio

Φανή Αντωνέλου φωνή / Fanie Antonelou voice
Δημήτρης Κούντουρας φλάουτο με ράμφος & διεύθυνση / Dimitris Kountouras recorder & direction
Θύμιος Ατζακάς ούτι / Thimios Atzakas oud
Ηλέκτρα Μηλιάδου βιέλα / Elektra Miliadou fiddle
Νίκος Βαρελάς κρουστά / Nikos Varelas percussion

Δημήτρης Κούντουρας
Μουσική των τροβαδούρων 
στο λατινικό βασίλειο της Θεσσαλονίκης μετά το 1204

κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ
ISBN: 978-960-504-203-0, Σελ. 80 (με 16
 έγχρ.), Διάρκεια CD: 40’50’’
Σκληρό εξώφυλλο, σχήμα: 14,2x19,4εκ.
ΣΕΙΡΑ: Μουσική

Σχεδιασμός: Π. Δουβίτσας

ΑΓΟΡΑ

1. Ara pot hom conoisser Raimbaut de Vaqueiras [15:49]
2. Helias Cairel, Vida [01:24]
3. Pois chai la fuoilla Elias Cairel / Bernart de Ventadorn [07:40]
4. No m’agrad’iverns ni pascors Raimbaut de Vaqueiras [13:44]
5. Planh improvisation on a melody by Raimbaut [02:13]