Ο Γιάννης Σκαρίμπας (1893-1984) γεννήθηκε στην Αγία Ευθυμία Παρνασίδας, αλλά ταυτίστηκε με τη Χαλκίδα –όπως ο Καρυωτάκης με την Πρέβεζα, ο Καβάφης με την Αλεξάνδρεια, ο Παπαδιαμάντης με τη Σκιάθο–, καθώς την έκανε σημείο αναφοράς στο έργο του, της έδωσε υπόσταση συμβόλου και μεταφοράς, ανάγοντάς την σε εσωτερικό τοπίο. Εκεί, στη Χαλκίδα, όπου εγκαταστάθηκε μετά τον γάμο του με την Ελένη Κεφαληνίτη, το 1919, άνοιξε τελωνειακό γραφείο, απέκτησε πέντε παιδιά και έζησε μια ζωή ανήσυχη, δημιουργώντας έργα αιφνιδιαστικά, πρωτότυπα, ανεξάρτητα από σχολές και ρεύματα, μνημεία μιας προσωπικής τέχνης, δομημένα με υλικά μιας δικής του μυθολογίας.

Ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, βιβλιοκριτικός, ιστορικός, αρθρογράφος, εκδότης περιοδικού, επιστολογράφος, μανιώδης καραγκιοζοπαίχτης, ο Σκαρίμπας δεν θέλησε να ανήκει σε κανένα ρεύμα, ενώ τάχθηκε υπέρ της ανατροπής κάθε σύμβασης, κοινωνικής, ιδεολογικής, λογοτεχνικής. Πολέμιος του ορθολογισμού και της ρεαλιστικής γραφής χρησιμοποίησε τη γλώσσα με τρόπο αναρχικό και παράδοξο, παρωδώντας τη γλώσσα των λογίων, αλλά και τις συμβάσεις των λογοτεχνικών τεχνοτροπιών, μέσω της εξάρθρωσης της σύνταξης, της γραμματικής, της φωνολογίας και της λογικής. Ο Σκαρίμπας εισέβαλε ορμητικά στην κουρασμένη από τις επαναλήψεις της ηθογραφίας λογοτεχνία της δεκαετίας του ’30, δημιούργησε ένα δικό του ιδιαίτερο σύμπαν και διέσχισε ακάθεκτος τις μεταπολεμικές δεκαετίες πολεμώντας το κατεστημένο και αδιαφορώντας για την ετικέτα του «γραφικού», που για χρόνια υπερκάλυψε το πρωτοποριακό του παράδειγμα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πεζογραφία του βρέθηκε στην εμπροσθοφυλακή της πρωτοπορίας, ενώ η ποίησή του έχει ταξινομηθεί στη Γενιά του ’20, περιμένοντας ακόμη τη γραμματολογική της αποτίμηση. Βαθύτατα υπαρξιστική η ποίησή του ειρωνεύεται τους παλιούς ρυθμούς, αλλά και τις εξάρσεις των συγκαιρινών του, παραμορφώνοντας μόνιμα τη γλώσσα, περιφρονεί τη φόρμα και επιμένει μέσα από ένα φανταιζίστικο κλίμα να επεξεργάζεται θέματα πρωτοφανέρωτα στην εποχή του. Γραμμένα στον Μεσοπόλεμο τα ποιήματά του αποτυπώνουν την αδιανόητη καταστατική συνθήκη του ανθρώπου, ανάμεσα στο παιγνιώδες και το σοβαρό, το τραγικό και το γκροτέσκο. 

Πειθαρχημένα άναρχος, αντικομφορμιστής και ανυπότακτος ο Σκαρίμπας προσελκύει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον των αναγνωστών, και, ενώ αυξάνονται οι μελέτες του έργου του, εκείνο εξακολουθεί να παραμένει αινιγματικό και ανοιχτό σε νέες προσεγγίσεις.

ΑΠΑΝΤΑ ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ
από τις εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ

Αντι-Καραγκιόζης ο Μέγας (με 58 φωτογραφίες), 2014, σελ. 96, ISBN: 978-960-504-126-7 (¹1977)

Άπαντες στίχοι 1936-1970 (με CD του Διονύση Τσακνή), 2010, σελ. 242, ISBN: 978-960-211-967-9 (¹1970)

Άπαντες στίχοι 1936-1970, ²2016, σελ. 242, ISBN: 978-960-504-172-4 (¹1970)

Η μαθητευομένη των τακουνιών, 1995, σελ. 125, ISBN: 960-211-201-8 (¹1961)

Καϋμοί στο Γριπονήσι, 1994, σελ. 176, ISBN: 960-211-200-X (¹1930)

Μαριάμπας, 1991, σελ. 232, ISBN: 960-211-127-5 (¹1935)

Ο κύριος του Τζακ – Πατς κι απαγάι, 1996, σελ. 90, ISBN: 960-211-255-7 

Περίπολος Ζ΄, 2009, σελ. 256, ISBN: 978-960-211-892-4 (¹1972).

Το Βατερλώ δυο γελοίων, 1994, σελ. 329, ISBN: 978-960-211-892-4 (¹1959)

Το θείο τραγί, 1993, σελ. 145, ISBN: 978-960-211-916-7 9 (¹1933)

Το σόλο του Φίγκαρω, 1992, σελ. 180, ISBN: 960-211-139-9 (¹1939)

Τρεις άδειες καρέκλες, 1998, σελ. 140, ISBN: 960-211-404-5 (¹1976)

Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα, 1996, σελ. 180, ISBN: 960-211-267-0 (¹1973)

Φυγή προς τα εμπρός, 1997, σελ. 225, ISBN: 960-211-294-8 (¹1976)

 

Η επιμέλεια των Απάντων είναι της Κατερίνας Κωστίου, με εξαίρεση το θεατρικό έργο Αντικαραγκιόζης ο Μέγας το οποίο επιμελήθηκε ο Συμεών Σταμπουλού.